علائم خرابی شمع خودرو
شمع خودرو یکی از اجزای کوچک و در عین حال مهم در موتور خودرو محسوب می شود که در عملکرد صحیح موتور خودرو نقش حیاتی ایفا می کند. این قطعه بر روی سیلندر قرار گرفته و از سوی دیگر از طریق وایر شمع (یا بوت وایر) با کویل خودرو در ارتباط است. این قطعه وظیفه جرقه زنی و ایجاد اشتعال مخلوط فشرده شده سوخت و هوا را در محفظه سیلندر ایفا می کند. تعداد شمع برای هر خودرو بسته به تعداد سیلندر متفاوت است. به طور مثال خودروهای 4 سیلندر 4 شمع و خودروهای 6 سیلندر 6 شمع دارند. در ادامه قصد داریم به بررسی کامل اجزای شمع خودرو، انواع شمع، کارکرد استاندارد شمع و مهمترین علائم خرابی این قطعه حساس بپردازیم پس در ادامه مقاله با ما همراه باشید.
شمع خودرو چیست؟
همانطور که پیشتر اشاره شد، این قطعه مهم وظیفه جرقه زنی و اشتعال مخلوط سوخت و هوا در سیلندر، حرکت پیستون‌ها و تولید قدرت را برعهده دارد. شمعها در انواع مختلفی تولید می‌شوند و هر کدام برای موتور خاصی مناسب هستند بنابراین لازم است با اجزای اصلی و انواع آنها آشنا باشید.
اجزای شمع خودرو:
شمع از اجزای مختلفی تشکیل شده است که شامل:
- ترمینال: این قسمت از شمع به وسیله وایر یا بوت وایر به کویل متصل می شود.
- عایق شمع: عایق چینی شمع معمولا از جنس سرامیک یا سیلیکات آلومینا ساخته می شود. وجود این قسمت در شمع خودرو سبب می شود تا جریان برق از کویل بدون هدر رفت مستقیم به ترمینال شمع انتقال یابد.
- مقاومت شمع: سبب کاهش نویز جریان الکتریکی ورودی به ترمینال شمع می شود و کیفیت جرقه زنی شمع افزایش پیدا می کند.
- الکترود مرکزی: این قسمت از شمع وظیفه جرقه زنی در سیلندر را بر عهده دارد. الکترود مرکزی شمع می تواند معمولی و از جنس نیکل یا سوزنی و از جنس پلاتینوم، ایریدیوم و … باشد. شمعی که الکترود مرکزی آن سوزنی باشد دوام و عملکرد بهتری دارد.
- الکترود زمین یا الکترود منفی: این الکترود با فرم منحنی خود به ایجاد جرقه در الکترود مثبت کمک می کند. فاصله این الکترود تا الکترود مثبت GAP (گپ شمع) نام دارد و تنظیم بودن این فاصله بر عملکرد بهینه شمع تاثیر مستقیم دارد.
- آچار: این قسمت برای باز و بست شمع توسط آچار استفاده می شود.
- واشر دود: این واشر از خروج دود ناشی از احتراق در سیلندر از محل شمع جلوگیری می کند.
رزوه شمع نیز قسمتی است که در داخل سیلندر پیچ می شود.
انواع شمع خودرو:
دو طبقه بندی کلی برای این قطعه وجود دارد که یکی بر اساس سایز رزوه و دیگری بر اساس نوع الکترود است.
| سایز رزوه | نوع الکترود |
| شمع پایه کوتاه (سایز رزوه 19 میلی متر) | معمولی نیکل |
| شمع پایه بلند (سایز رزوه 26.5 میلی متر) | سوزنی ایریدیوم، پلاتینیوم، دبل ایریدیوم و … |
 |
 |
تطابق شمع با موتور خودرو (پایه کوتاه یا پایه بلند) بسیار مهم است و نمی توان از یکی به جای دیگری استفاده کرد. به طور مثال شمع دنا با موتور XU7 از نوع پایه کوتاه و شمع 206 TU5 از نوع پایه بلند است.
زمان تعویض شمع خودرو
شاید برایتان سوال باشد که زمان تعویض این قطعه چه موقع است؟ پاسخ به این سوال صرف نظر از مدل خودرو، ارتباط مستقیم با نوع الکترود شمع شما دارد. شمع های سوزنی بسته به مدل از 30 تا 100 هزار کیلومتر و شمع های معمولی حداکثر 20 هزار کیلومتر کارکرد دارند. فراموش نکنید تعویض شمع پس از کارکرد استاندارد آن می تواند نقش مهمی در شتاب، مصرف سوخت و سلامت موتور خودروی شما ایفا کند.
علائم خرابی شمع خودرو:
حال که با عملکرد این قطعه آشنا شدید لازم است مهمترین علائم خرابی شمع خودرو را بدانید تا با تشخیص به موقع بتوانید از بروز مشکلات بعدی در موتور خودروی خود جلوگیری کنید. در ادامه به مهمترین علائم خرابی شمع اشاره کرده ایم:
| علائم ظاهری | تشخیص از طریق عملکرد خودرو |
| ترک خوردگی در قسمت عایق شمع | لرزش موتور خصوصا در دور آرام |
| زرد شدن چینی شمع | ریپ زدن موتور (سه کار کردن موتور) |
| دوده زدن سر شمع | افزایش مصرف سوخت |
| خوردگی یا دفرمه شدن الکترود مرکزی شمع | کاهش محسوس شتاب |
| خرابی یا دفرمگی واشر دود | استشمام بوی دود از اگزوز |
| خراب شدن رزوه شمع | روشن شدن چراغ چک خودرو |
| استارت سخت خودرو | |
| افزایش صدای موتور |
جمع بندی:
شمع خودرو باعث اشتعال مخلوط سوخت و هوا در سیلندر و حرکت پیستون می شود. در خودرو به ازای هر سیلندر یک شمع وجود دارد. این قطعه در اساس سایز رزوه به دو نوع پایه کوتاه و بلند و بر اساس شکل الکترود به دو نوع معمولی و سوزنی تقسیم بندی می شود. کارکرد شمع بر اساس مدل و جنس الکترود متفاوت است و شمع سوزنی عمر و بازدهی بیشتری دارد.
کلاج نیم کلاج: خرید لوازم یدکی خودرو
سوالات متداول:
1. آیا می‌توانم شمع خودرو را خودم تعویض کنم؟
بله اگر آچار شمع مناسب خودروی خود را داشته باشید می توانید تعویض شمع را خودتان انجام دهید.
2. چه تفاوتی بین شمع‌های معمولی و سوزنی وجود دارد؟
شمع های سوزنی طول عمر بالاتر، عملکرد بهینه تر و جرقه زنی دقیق تری دارند.
3. چطور بفهمم شمع خراب است؟
علائمی مثل کاهش شتاب، افزایش مصرف سوخت، روشن شدن چراغ چک موتور، ریپ زدن و سه کارکردن موتور می تواند نشان‌دهنده خرابی شمع باشد.
4. آیا باید همه شمعها را همزمان تعویض کنم؟
بله، بهتر است تمامی شمعها را به صورت همزمان تعویض کنید تا عملکرد یکنواختی داشته باشند.